8. Ders Akorlar-Diziler-2

   Bu derste yeni bir dizi ve doğal olarak yeni bir akor göstericem. bir önceki dersimiz de ve vidyomuzda gösterdiğim miminör akorunun notalarınıda içerdiği miminör dizisi dersin konusu olacak.

   Geçen derste Domajör(eşleniği laminör) dizisini öğrenmiştik. Domajör de dikkat ederseniz hiç bir arızalı ses yoktu. (Arızalı ses diyez ve bemollerdir.) Miminör dizisinin 2. sırada göstermemizin sebebi içinde tek arızalı ses olmasıdır. Geçen ders gördüğümüz eşlenik dizi kavramını burda da kullanıcağız.

   Mi minörün eşleniği Solmajördür. yani siz miminörü öğrendiğinizde solmajör dizisinide öğrenmiş olacakasınız. Geçen sefer önce majör olan diziyi öğrenip sonra eşleniğini öğrenmiştik. Bu sefer önce minörü öğrenip sonra eşleniğini öğreniyoruz. Ama sizden ricam bu iki diziyi aynı kabul etmeniz. en azından gitara ve müziğe ileri derece hakim olana kadar.

   Burda miminör ve solmajör dizisinin notalarını yazdım.gördüğünüz gibi fa notası hariç arızalı ses yok. fa sesi fadiyez olmuş.

  Şimdi klavye üzerinde mininör dizisinin çalınışını gösterelim.



----------------------mi
----------------------la
------2-4------------re   (mi- fa#)
-----0-2-------------sol  (sol-la)
-----0-1-3----------si     (si-do-re)
-----0---------------mi    (mi)


 Bu dizinin çalınışını da vidyoda göstericeğim.  Şimdi eşlenik dizimiz sol majör dizisinin klavye üzerinde gösterilişine bakalım.


----3--------------mi   (sol)
---0-2-3----------la  (la-si-do)
---0-2-4----------re  (re-mi-fa#)
---0---------------sol (sol)
-------------------si
-------------------mi



Şimdi bir önceki derste öğrendiğimiz temel akor oluşturma yönetmini kullanarak bu iki dizinin temel akorunu oluşturalım.


1    2     3    4    5    6    7
mi fa #  sol la   si   do   re    =>  1,3,5 . sesleri alıyoruz. Mi-Sol-Si ve bu iç sesin birleşiminden miminör akoru oluşuyor. şimdi klavye üzerinde gösterimine bakalım. (parantez içinde o perdedeki notayı yazıyorum***)


-------0---------mi  (mi)
-------2---------la   (si) (sol el 2.parmak)
-------2---------re   (mi)  (sol el 3. parmak)  =====> Minör akoru(Em)
-------0---------sol (sol)
-------0---------si (si)
-------0--------mi (mi)



Şimdi solmajör dizisi için.

1       2        3       4      5       6       7
Sol  la       si       do    re     mi      fa#  => 1,3,5. sesleri alıyoruz. Sol-Si-Re bu üçünün birleşmesi bize sol majör akorunu veriyor.



----3----------mi  (sol el 2. parmak)
----2----------la (sol el 1. parmak)
----0----------re
----0----------sol                                     =========> Solmajör akoru.(G)
----0----------si
----3----------sol  (sol el 4. parmak)


Videyou izleyin. Şimdiye kadar öğrendiğimiz dört akorunda (Laminör, Domajör, Miminör, Solmajör) alıştırmalarını içeriyor.

Eksersiz olarak akor geçişlerini çalışabilirsiniz.


Em-G-Am-C
Em-Am-C-G
C-Em-Am-G  bu kombinasyonları artırabilirsiniz. amacımız her zaman temiz(cızrtısız) ses çıkması olamalı. Bir sonraki derste dizi ve akorlara devam edicez. Görüşmek üzere.

7. Ders Akorlar

  Bu derse başlamadan önce bir önceki derste gördüğümüz Dizi ve Gam kavramını bir daha tekrar etmenizi öneriyorum. Çünkü akorlar dizilerle direk ilintidir.

  Akor: Ezgileme(Armoni) yöntemlerinde birbiri ile uyumlu seslerin bir arada tınlamasıdır. İşte birbirine uyumlu sesleri tespit ederken dizideki seslerin sıra numarasına göre seçim yapıyoruz. Dizilere göz attığımız da majör ve minör kavramı olduğunu görürüz. Aynı şekilde akorlar içinde majör ve minör kavramı vardır.

  Akor tanımından bir akorun oluşması için en az 2 sesin bir arada tınlaması gerektiği gibi bir tespit yapabiliriz. La minör dizisini sıra numarası ile aşağıya yazıyorum;

1     2     3     4     5     6     7
la   si    do   re    mi    fa    sol

   Her dizinin 1. 3. ve 5. sesleri o dizinin ilk akorunu oluşturur. Bu aynı zamanda karar akorudur. La minör dizisinin 1.3. ve 5. olan La-Do-Mi sesleri ile bu dizinin ilk akoru olan Laminör akoru oluşur.
Standar gitarda 6 tel olduğu için, 6mi tel de de bu 3 sesi bulur ve aynı anda çalarsak Laminör okurunu elde etmiş oluruz.


  Her okurun gitar üzerinde çok fazla çalınma şekli vardır. Hepsini öğreneceksiniz ancak zamanlar. Bu nedenle başlangıç noktamız 1. pozisyonda çalınışları olacak.

Laminör akoru ( TAB)

--------------------------6E                        -----------------> mi sesi
------0------------------5A                         -----------------> la sesi
------2------------------4D    (2. Parmak)  -----------------> mi sesi
------2------------------3G    (3. Parmak)  -----------------> la sesi
------1------------------2B     (1. Parmak)  ----------------> do sesi
------0------------------1E                          ----------------> mi sesi
 
6 adet ses de 3 adet mi, 2 adet la ve 1 adet do sesi birlikte tınlıyor.

Parmak numaraları çok önemli. (video yu iyi izleyin.)


Şimdi zaman kaybetmeden diğer dizimiz olan Laminör'ün eşleniği Domajör dizisine bakalım.

1     2     3     4     5     6     7
do  re    mi    fa   sol  la     si

1.3. ve 5. sesler DO-Mİ-SOL

------0--------------6E                             ----------------> mi sesi
------3--------------5A    (3.Parmak)      -----------------> la sesi
------2--------------4D    (2.Parmak)       ----------------> re sesi
------0--------------3G                             ----------------> sol sesi
------1--------------2B     (1.Parmak)      ----------------> si sesi
------0--------------1E                              ----------------> mi sesi


vidyoda ilk iki akor Laminör ve Miminör gösterdim. domajörün resimle idare edin:)


Bir sonraki dersde görüşmek üzere.

6. Ders: Diziler.

   Bu dersimizde DİZİ kavramına değineceğim. Dizi kavramını nota gösterimi olmadan anlatmam oldukça zor. Bu nedenle temel müzik bilgisi olarak dizileri nota gösterilimi olarak göstericem. Ama merak etmeyin nota öğrenmek istemeyen arkadaşlar için de oldukça kolay tablarla anlatmaya çalıaşcağım.

  Diziye başlamadan önce aralık kavramından bahsetmek daha uygun olur. Klasik batı müziğinde toplam 12 ses vardır. her ses arası yarım aralıktır. İşte bu 12 sesin değişik kombinasyonlu sıralamalarından diziler oluşur. Bu ses dizileri belli bir notadan başlayıp tekrar o notaya (incesine yada kalınına ) geliyorsa bu dizilere gam denir. 

            * 12 ses yukarıdaki porte de gösterilmiştir.

   Genelde bütün müzik derslerinde ilk gösterilen dizi olan do-major dizisinden başlıyoruz. Yukarıdaki resimden de takip edelim. 

  Dizileri öğrenirken matematiksel düşünmek çok önemli. Her dizide ilk nota 1. sesdir. Diğerleri de sıra ile numaralanarak yazılır. Do Majör dizisinde de 1. nota do, 3. nota mi oluyor. 

  Neden müzik öğrenirken her zaman do-majör dizisinden başlanır? Çünkü diyez(#) ve bemol(b) gibi ara sesler yoktur. Şimdi ilk resimde ki 12 sesle kıyaslarsan bemol ve diyez olan 5 adet ses burda yoktur. 

   Şimdi bu diziyi gitarda nasıl çalıyoruz ona bakalım.

----------------------------- 6E(mi)

---3------------------------ 5A(la)       do

---0---2---3---------------4D(re)       re-mi-fa

---0---2--------------------3G(sol)     sol-la

---0------------------------2B(si)        si

----------------------------1E(mi)

  Dikkat ettiyseniz dizide majör diye bir terim kullandım. Latince majör-büyük, minör-küçük demektir. (Asiaminör-Küçük asya)  dizinin 1 ve 3. notası arasındaki aralık büyükse(4 aralık) majör küçükse(3 aralık) minör dür. 

   Domajör için do(1. ses) -mi(3. ses) arsında 4 aralık var. (en üstteki resimden bakıyoruz.) Biraz daha detaylı anlatalım. her sesin arasına bir yıldız(*) işareti koyacağım.

Do*do#*re*re#*mi=  4 yıldız 3 aralık. Buna büyük aralık diyoruz. 

Şimdi içinde bemol ve diyez içermeyen bir başka diziye bakalım. LAMINOR

Laminör dizisinde La(1.ses) -do(3.ses) arası 3 aralık var. bu nedenle bu dizi küçük yani minör dizidir.

La*la#*si*do= 3 yıldız 3 aralık Küçük(minör) aralık.

  Görüldüğü gibi Domajör ve Laminör dizileri aynı sesleri içeriyor. sadece sıralaması farklı. Buradan "Her minör dizinin aynı seslerden oluşan bir majör dizi eşleniği vardır" kuralı ortaya çıkar. Eğer bu kuralı unutmazsanız majöründe ki notaları bilmediğiniz dizinin minörünü biliyorsanız içinde hangi sesler olduğunu da bilirsiniz. Ama her majör ve minör diziyi öğrenmek bu işte profesyonelleşmenin şartıdır. Bunu da unutmayın.  Şimdi Laminör dizisini gitar üzerinde gösterilimine bakalım:

------------------------------ 6E(mi)

---0---2---3-----------------5A(la)        la-si-do

---0---2---3-----------------4D(re)        re-mi-fa

---0--------------------------3G(sol)      sol

------------------------------2B(si)

------------------------------1E(mi)

Videomuzda bu konu ile ilgili 2 alıştırmamız mevcut. bir sonraki derste görüşmek üzere.

   

5. Ders: NotaDeğerler

 Geçen ders tab okuma konusunda detaylı bilgi vermiştim. Tab okuma alıştırmalarını içeren vidyoyu ve dersin vidyosunuda ayrıca yükleyeceğim. Temel müzik ve nota bilgisi dersi bir an önce yapmam gerekiyor.

   Vuruşlar olmadan bastığınız notanın tab gösterimide olsa süresini bilemezsiniz. Nota öğrenmek ayrı bir uğraş gerektirdiği için ben size sadece notaların ses değerlerinden ziyade süre değerlerini göstermeyi uygun buluyorum.

   Önce metronomdan bahsetmek daha uygun. Metronom müzikte süre belirlemek için kullanılan bir araçtır. Bu süre saat, saniye gibi değildir. Müziğin kendine özgü süreleridir. İtalyanca isimlerle moderato, allegro vs gibi hız sembolleri vardır. Metronomda bunların hızını ölçen araçtır. Metronom üzerindeki değerlerden hızı belirleriz.

Yukarda bir analog metronom görüntüsü var. Metronom üzerinde çizgilerin her biri sayısal değerlerdir. Mesela 50 değeri yavaştı. 80 orta hızlıdır. 50 ve 51 arasındaki farkı anlamamız çok zordur. Yıllarını müziğe vermiş müzisyenler anlayabilir. Metronom üzerindeki çobuk sağa ve sola giderek "tık" diye ses çıkarır. Her tık sesi 1(bir) vuruşu ifade eder. yani 4 kez tık yaparsa 4 vuruş geçmiş demektir. Analog metronomlar pahalıdır. Dijital çağda hem tunner hem metronom özelliği olan dijital metronomlar vardır. Aşağıda bir dijital metronom vardır.

Üzerine dijital olarak değeri girip başlatırız. Belirlenen hıza göre "bip" sesi çıkar. Yukardaki metronom  hem tunner hem metronom özelliğine sahip fiyatı 10 ila 100 dolar arasında değişir. Çağımız internet çağı. İnternette google a "Metronom" yazın ilk sırada dijtal bir metronom uygulaması çıkıyor. İnternetinizin olduğu her yerde kullanabilirsiniz. Ayrıca akıllı telefonlarınıza ücretsiz metronom uygulamalarınıda indirebilisiniz.

  Metronom kullanırken ve müzik nota değerlerini okurken 2 teknik var. ya her "tık" sesini bir vuruş kabul edersiniz. ben bunu tercih ediyorum. yada her 4 "tık" sesini bir tam(whole) vuruş kabul edip çalışırsınız. Genelde orkestra şefleri 4 vuruşu tam vuruş derler. Aşağıdaki resimde detaylı anlatım var. ben size iki yöntemi de gösteriyorum.

Metronom cihazınız yoksa üzülmeyin. İnternetiniz varsa google'a metronom yazın. Yukardaki gibi bir sanal mettronom açılıyor. Hızı 100'e ayarlı metronomun hızını manuel değiştirebilirsiniz. S ağ üstteki mavi düğmeye basarsanız metronom çalışır ve tik tak sesleri çıkarır. Her ses bir vuruş demektir.

Bu tabloda ilk sütunda notaların porte üzerindeki şekilleri var. Bizim bunları öğrenmemize gerek yok. ikinci sütunda orkestra şefi yönetimi ile vuruş isimleri var. üçüncü sütünda vuruş değerleri var. 4 sütunda tab gösterimi var. 5. sütunda ise benim ilk bahsettiğim her tık sesine bir vuruş dediğimiz yöntem var.

Sıra ile inceleyelim; yukarıdan 1. sırada Tam (whole) nota var. Değeri 4 vuruş. yani metronomda 4 tık sesi duyulacak. Bizim yöntemimizde buna 4 vuruşluk nota veya tab diyeceğiz. Tab gösteriminde sadece sayı olarak yazıcağız. tek sayı gördüğünüzde bu 4 vuruşluk süre ilerleyecek. Şimdi benim derslerimi takip edip sıradan bir tab sitesinden tab indirdiğinizde yanılgıya düşmeyin, çünkü tab sitelerinin %90 nota sürelerini yazmalar. 2. sırada Yarım(half) nota 2 vuruş değeri var. biz de buna 2 vuruşluk nota diyeceğiz. Bunun tab gösterilimi sayı yuvarlak içinde ve üzerinde bir çizgi var. 3. sıradaki notamız 1 vuruşluk (çeyrek) nota değeri verir.Tabın üzerine notada ki gibi bir çizgi koyuyoruz. 4. sırada ise yarım vuruşluk diğer adı ile 8'lik nota( bir önceki çeyrek yani 1/4 tü bu nota onunda yarısı olduğu için 1/8 diye isimlendirilmiş) her bir vuruşda 2 adet yarım vuruş nota çalınır. yine notanın çizgisi aynı şekilde ekledim. en son olarak da çeyrek vuruşluk nota(16'lık) yani bir vuruşun çeyreği sürede çalınan notadır. Biz 4,2,1,yarım ve çeyrek vuruşluk nota terimini kullanıcaz. Diğer söyleniş biçimide (tam, yarım, çeyrek, 8'lik ve 16'lık) karşınıza çıkarsa yadırgamayın diye yazdım.

4üncü video da ki alıştırmalar (4.Lesson) 

Buraya kadarki alıştırmalarda nota değerleri vermeden çaldık. Aşağıdaki 12 alıştırmayı tabların sürelerini dikkate alarak çalın.

Alttaki 6 alıştırmada tab üzerindeki notaları da yazdım

Alıştırmaların videosu aşağıdadır. Her alıştırmanın numarası ile gösterilmiştir. 

4.Ders

4. Ders

Merhaba, Diğer işlerim nedeni ile derslere uzun bir ara vermek durumunda kaldım. 

Bu ders'te TAB konusundan kısaca bahsedeceğim. Dersin uygulamalı videosunuda kaydediceğim. Bundan sonra Türk arkadaşlarımın isteği doğrultusunda ders videolarını Türkçe yayınlamayı düşünüyorum.

2. ders'te gitardaki notalardan bahsetmiştim. Boş teller üzerinde 6 telden çıkan notayı çalmıştık. ve bu notaları porte üzerinde göstermiştik. Gitar çalmaya karar vermiş birisi porte üzerinde bulunan notaları, notaların genel davranışı, kuralları gibi Temel Müzik bilgisine sahip olamayabilir. 

Peki neyi nasıl çalıcağımızı, gitar üzerinde hangi telde hangi perdeye basıcağımızı nasıl bileceğiz. İşte bunun için TAB diye bir metot geliştirmiş ABD'de bulunan müzisyenler. her şeyin kolayını bulan Amerikalılar bununda kolayını bulmuşlar. 

Bu ders'te TAB konusuna değineceğim ancak benim kişisel tavsiyem temel müzik bilgisini öğrenmeniz yönündedir. hem diğer müzisyenlerle iletişim için hem de TAB tekniği her şeye %100 yanıt vermemektedir. 

TAB kelimesi ingilizce Tablature kelimesinin kısaltılmasıdır. Tureng sözlükte anlamına bakınca "Resim" ve "Gitar için özel bir nota gösterimi" anlamları çıkıyor. Google translate de ise notaların porte harici farklı bir formatta gösterimi anlamı çıkıyor. Benim tanımım: gitar notalarının her bir telin bir çizgiye denk geldiği bir resimde gösterilmesidir. 1. derste tellerin adını yazdığım 6 adet teli gösteren figür tab' a örnektir. böylece tureng de ki iki anlamıda birleştirip bir tanım elde ettim:) 

her bir tel'i bir çizgi şeklinde çiziyoruz. 6 adet paralel çizgi oluşuyor. çalınacak parçadaki notalar zaman içinde akarken hangi notanın hangi tel'in hangi perdesinde olduğunu bu 6 çizgili TAB çizelgemize yazıyoruz. örneğin en üst telde boş(0) çalarsak mi sesini veriyor. yine en üst telde 1. perdeye basarsak(1) fa sesini verir. en üst telde 3. perdeye basarsak sol sesini verir. Bu üç sesi sıra ile gitarda çalmak istersek ve bunu TAB da göstermek istersek şu şekilde olur;

------------------------------------------1.(mi(ince) teli, en alttaki tel)

------------------------------------------2.(si teli)

------------------------------------------3(sol teli)

------------------------------------------4(re teli)

------------------------------------------5(la teli)

-0-1-3----------------------------------6(mi (kalın) teli)

tellerin dizilişi alttan üstte veya üssten alta olabilir. ama en çok kullanılan yukardaki gibidir. (ben tam tersini tercih ederim). Genelde tab hazırlayanlar bunu belirtirler. belirtmeyenlerde ise tel isimlerini yazarlar gitarist ordan anlar. yukarda açıkladığımız gibi 6. mi telinde önce hiç bir perdeye basmadan mi sesini çıkarmış. ardından birinci telde birinci perdeye basarak fa sesini çıkarmış. ve son olarak yine aynı telde 3. perdeye basarak sol sesini çıkarmış. TAB'larda handikap ise notaların sürelerinin belirtilmemesidir. bu nedenle TAB üzerinden çalınacak parçanın mutlaka bir kaç kez çalacak kişi tarafından kulakla dinlenmiş ve parçanın gitar seslerinin sıralamasına hakim olunması gerekir. Kısacası TAB işi hem nota ile hem kulaktan çalma gibi karışımdır. Bazı tab yazarları nota sürelerinin gösterilişini TAB da kullanır. ama onları öğrenecekse bir gitarist olduğu gibi notaları öğrenmek daha iyi olacaktır. 

TAB'ın bir avantajıda bir çok sitede parçaların tablarına ulaşım imkanıdır. Tabi bu yanınlanan tabların büyük çoğunluğu gitar çalanların kendi kişisel değrlendirmeleridir. demek isteiğim bir yerde bir tab gördüğünüzde %100 doğru diye düşünmeyin. o tabı hazırlayan kişi sizin seviyeninizin belki bir tık üstü biriside olabilir. belki sizden daha kötü de olabilir. Gıcıklık olsun diye tellerin üzerine rakamları sallamışda olabilir. Bu nedenle sitede gördüğünüz tab ı önce bir çalın ve gerçekteki çalınışla uyumlu olup olmadığını test edin. 

Ben derslerimde Akorları TAB'larla melodileri notalarla göstermeyi tercih ediyorum. akorların vuruş değerlerini tab da da kullanıyorum. bu nedenle temel müzik bilgisi ni ders olarak ekliyecem.  daha sonra görüşmek üzere.